مقالات علمی

اثرات دارویی جینسینگ

جینسینگ یکی از گیاهان طب سنتی چین است که امروزه مطالعات علمی گسترده ای درباره اثربخشی آن صورت گرفته است. اگرچه جینسینگ دارای چندین گونه می باشد، اما گونه قرمز آسیایی و کره ای (ginseng panax) و جینسینگ امریکائی (quinquefolius panax) گسترده ترین گونه های جینسینگ می باشند. در بین سایر انواع جینسینگ، این نوع دارای خواص دارویی بیشتری می باشد. عصاره ریشه جینسینگ حاوی ساپونینها و گلیکوزیدهای تریترپنوئیدی بوده که به مجموعه آنها جینسینوزید گفته می شود که دارای خصوصیات آنتی اکسیدانی، ضدپیری، ضدسرطانی و ضدالتهابی می باشند. همچنین، حاوی ترکیبات جینتونین (غیر ساپونین)، پلی ساکاریدها، پپتیدها، اسیدچرب، ویتامین ها و فلاوونوئیدها می باشد. به واسطه این خصوصیات، اثرات درمانی مختلفی برای جینسینگ در نظر گرفته شده است که در ادامه به شرح آنها می پردازیم:

بهبود اختلالات جنسی:

از میان مکمل های رایج که می توانند عملکرد جنسی را بهبود بخشند، جینسینگ به نظر می¬رسد که یکی از جذابترین موارد است. جینسینگ برای قرن ها به عنوان افزایش دهنده قدرت جنسی و جلوگیری¬کننده از اختلالات جنسی، تولیدکننده انرژی در بدن و نیز به منظور برانگیختگی جنسی، بهبود میل جنسی و تحریک قوای جنسی استفاده می گردد. ترکیب اصلی در جینسینگ، جینسنوزیدها (جینسنوزید Rg1 ) بوده که با القای فعالیت نیتریک اکساید سنتاز اندوتلیال، موجب افزایش تولید نیتریک اکساید و در نتیجه گشادشدن عروق، ریلکس شدن عضلات، داخل شدن خون به اجسام غاری، افزایش میل و عملکرد جنسی و در نهایت نعوظ می گردد. چندین مطالعه نشان داده اند که جینسینگ و عصاره آن برای درمان اختلال نعوظ کاربرد دارند. بااینحال، در این مطالعات ذکر شده است که جینسینگ می تواند تنها اختلال نعوظ خفیف تا متوسط را بهبود بخشد. همچنین، جینسینگ به واسطه اثرات مثبت روی سیستم عصبی مرکزی می تواند باعث بهبود تمایل و رضایت جنسی شود. از آنجاییکه میزان تستوسترون به طور قوی با میزان میل جنسی مرتبط است، جینسنوزید Rg1 موجب افزایش میزان تستوسترون و بهبود عملکرد جنسی می گردد. علاوه براین، از آنجائیکه فاکتورهای خطر قلبی-عروقی نظیر فشارخون، بالا بودن قند و چربی خون در ایجاد نقص عملکرد جنسی موثر هستند، جینسینگ با داشتن اثرات مفید در بهبود این فاکتورها می تواند در بهبود عملکرد جنسی موثر باشد. کنترل استرس و افسردگی: تحت شرایط استرس، بدن هورمون ها و سیتوکینهای التهابی را ترشح کرده و استرس مزمن می تواند منجر به اضطراب، افسردگی و مشکلات دیگر گردد. مطالعات نشان داده است که جینسینگ یک تنظیم کننده استرس بوده و می تواند پاسخ بدن به استرس را توسط تنظیم محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال بهبود بخشد. علاوه براین، جینسینگ با کاهش و سرکوب استرس که علت عمده افسردگی است، می تواند در بهبود افسردگی نیز موثر باشد. همچنین در بهبود مود (خلق و خو) و افزایش تولید انرژی در بدن نقش دارد.

بهبود حافظه:

عصاره ریشه جینسینگ می تواند به بهبود عملکرد مغز مثل حافظه، رفتار و خلق وخو کمک کند. عصاره ریشه جینسینگ موجب افزایش برداشت کولین در سیستم عصبی مرکزی، رهایی استیل کولین در هیپوکمپ، بازسازی نورونهای آسیب دیده در مغز، محافظت در برابر اثرات نوروتوکسیک ناشی از پپتید آمیلوئید بتا (مارکر آلزایمر) در بافت مغز، افزایش تکثیر و تمایز سلولهای پیش ساز عصبی، افزایش جریان خون مغز و نیز افزایش عملکرد شناختی و تقویت حافظه شود.

اثر محافظت قلب و گشادکنندگی عروق:

ترکیبات جینسینوزید به واسطه بهبود فاکتورهای خطر CVD مانند حساسیت انسولین و عملکرد اندوتلیال، موجب سلامت و بهبود عملکرد قلب می شوند. همچنین، جینسینوزیدهای نوع Rg3 دارای بیشترین خاصیت گشادکنندگی عروق بوده و از طریق افزایش سنتز نیتریک اکساید موجب گشاد شدن عروق می شوند.
اثر کاهش قند خون: مطالعات حیوانی و انسانی مختلفی نشان داده است که عصاره جینسینگ میتواند اثرات هیپوگلیسمیک یا پایین آورندگی قند خون داشته باشد. در مطالعات کارآزمایی بالینی بر روی بیماران مبتلا به دیابت نوع۲ ، عصاره ریشه جینسینگ به واسطه افزایش حساسیت انسولین، ترشح انسولین، کاهش جذب کربوهیدرات در روده، افزایش برداشت گلوکز توسط آدیپوسیتها و یا عضلات، افزایش عملکرد سلولهای بتای پانکراس و نیز تنظیم ترشح انسولین و باند شدن آن به رسپتورهایش، موجب کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ می گردد. در برخی مطالعات نشان داده شده است که جینسینوزید Rb2 میتواند فعالیت گلوکوکیناز و فسفوفروکتوکیناز۲ که آنزیمهای محدود کننده در گلیکولیز هستند را افزایش داده و در مقابل، فعالیت گلوکز ۶ فسفاتاز که آنزیم محدود کننده گلوکونئوژنز می باشد را کاهش دهد.

کاهش التهاب:

جینسینگ دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی است. برخی مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که عصاره جینسینگ و ترکیبات جینسینوزید آن میتوانند از التهاب جلوگیری کرده و ظرفیت آنتی اکسیدانی را در سلولها افزایش دهند. به نظر می رسد که جینسینگ قرمز میتواند بواسطه افزایش فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان به کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب کمک کند.

کاهش وزن:

این گیاه هورمون‌هایی مانند انسولین را که در سوخت‌وساز چربی درگیر هستند تنظیم کرده و سبب می‌شود ذخیره چربی در بدن از بین برود. با مصرف جینسینگ به مدت ۸ هفته سطح قند خون بدن انسان افت کرده که خود موجب از دست دادن چربی اضافه می‌شود. جینسینوزیدهای موجود در جینسینگ منجر به افزایش سطح بالای گلوکز و کم شدن رسوب آن شده که این خود سوختن چربی را به دنبال دارد. جینسینگ میتواند سوخت‌وساز بدن را نیز بالا ‌برد. بنابراین توانایی افزایش سوخت‌وساز در کاهش وزن نیز اثر می‌گذارد. جینسینگ موجب تقویت بافت چربی قهوه‌ای می شود. این چربی که در بدن نوزادان بیش از بزرگسالان وجود دارد به‌مرور با افزایش سن در بدن انسان کاهش می‌یابد. چربی قهوه‌ای به افزایش سوخت‌وساز کمک می‌کند. جینسینگ این چربی را تقویت کرده و کمک می‌کند چربی‌ها سریع‌تر به انرژی تبدیل شوند.

عوارض جانبی

مصرف این فرآورده در دوران بارداری و شیردهی مجاز نمی‌باشد. در صورت وجود سابقه بیماری‌های اتوایمیون، خونریزی‌ها، کنسر‌های حساس به هورمون، بی‌خوابی، آسم، اگزما، پیوند اعضاء و اسکیزوفرنی این فرآورده با احتیاط مصرف شود. به دلیل دارا بودن اثرات تقویت‌کننده سیستم ایمنی ممکن است جینسینگ با درمان‌های ایمونوساپرسیو (سرکوب کننده ایمنی) تداخل داشته باشد. از مصرف همزمان جینسینگ با فرآورده‌های گیاهی حاوی افدرین (افدرا و …)، فنلزین که یک مهارکننده MAO است، نیفدیپین و نیز رقیق کننده خون مانند وارفارین، NSAIDs و… خودداری شود. در صورت استفاده همزمان با داروهای کاهنده قند خون و انسولین و یا فرآورده‌های گیاهی و مکمل دارویی کاهنده قند خون با احتیاط مصرف شود. مصرف همزمان جینسینگ با این داروها با احتیاط صورت گیرد: ترکیبات و داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی مانند کافئین، داروهای متابولیزه شونده با آنزیم CYP2D6، داروهای آنتاگونیست گیرنده استروژنی مانند تاموکسیفن، داروهای مدر حلقوی. از مصرف مقادیر بیش از حد فرآورده و به مدت طولانی (بیشتر از ۳ ماه) خودداری شود. مصرف این فرآورده در کودکان توصیه نمی‌شود.
عوارض جانبی: رایج‌ترین عارضه مشاهده شده در مصرف فرآورده‌های حاوی جینسینگ، بی‌خوابی و بی‌قراری می‌باشد. درد پستان، خونریزی واژینال، تپش قلب، تغییرات فشار خون، کاهش قند خون، ادم، اسهال، سردرد و سرگیجه، عصبی بودن و خون دماغ عوارض کمتر شایع مصرف جینسینگ می‌باشند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *